කි්ර.පූ.161 වසරේදී රාජ්යත්වයට පත්ව කි්ර.ව.67 වර්ෂයේදී අවසන් වූ මාගම් රාජ වංශය සිරිලක දෙවන රාජ වංශයය. මෙම රාජ වංශයට විජයරාජ මාගම් වංශය ලෙසද හැදින්වීමකි. ඒනම් සිංහ රාජ වංශයහි දිගුවක් නිසා ඒ නම ලැබී ඇත. සිංහ වංශික විජය රජතුමාගේ පුරුෂ ජානයෙන්ම විහිදි ගිය දහ අටවන පුරුෂයා වූ මහනාග කුමරුගෙන් මාගම් රාජ වංශය උපත ලබන්නේය. නමුත් මෙම මාගම් රාජ පෙළපතද සිංහ වංශයම ලෙස සමහර ඉතිහාසවේදීන් දක්වති. නමුත් එය එසේ විය නොහැකි වන්නේ මාගම් රාජ වංශය සතර කුල පාරීශුද්දයන් නොවන නිසාය. එබැවින් මාගම් රාජ වංශය සිංහ වංශික පුරුෂ බීජයෙන් ජනිතව එම වංශයෙන් බාහිරට උපත ලබා වැඞී ගිය බව පැහැදිලිව දැකිය හැකිය. එබැවින් රජුන් දහනව දෙනෙකුගෙන් සැදුම් ලත් මෙම රාජ පරපුර ”මාගම් රාජ වංශය” ලෙස ඉතිහාස කතාවතේ හදුන්වා ගත හැකිය.
සිංහ වංශය නිමා කළ එළාර රජ ඝාතනය කර නගන උදාන රැල්ලේ රජ පරපුර නගන මාගම් වංශයේ ආරම්භක රජ තෙමේ දුටුගැමුණු රජුය. ඔහුගේ ඇවෑමෙන්පුරුෂ පාලකයන් දාහත් දෙනෙකුද, ස්තී්ර පාලිකාවන් දෙදෙනෙකුද රාජ පදවියට මෙම වංශයෙන් පත්ව ඇත්තේය. මාගම් රාජ පෙළපතේ මූලය වන මහානාග කුමරු රුහුණට පලා යන්නේ තම දෙටු සොයුරු සමග ඇතිවන බල අරගලයකිනි. මහනාගගේ පියා වන්නේ පණ්ඩුකාභය පුත්ර මුඨසීවයය. ඒ අනුව මහනාග රජ පදවියට නම් නොවීමට හේතුව සොයා බැලිය යුතුය. එක්කෝ අයුක්තියක් සිදුවිය යුතුය. නොවේ නම් රාජ පදවිය දැරීමට අවශ්ය සතරකුල පිවිතුරු බව ඔහු කෙළෙසාගෙන තිබුණා විය යුතුය. තතු විත්ති අනුව නම් ඔහුගේ පියා මෙන්ම මව සතර කුල පිවිතුරුය. එසේ නම් මහනාග කුමරු විවහාව සිටිය කුමරිය සතර කුල පිවිතුරු නොවීම ඔහු රාජ පදවියට නිර්දේශිත වීමට බාධාවීම විය හැකිය. එවිට මහනාග කුමරු තම සොයුරන් සමග ගැටුමට මැදි වූවාද? නොවේ නම් මහාවංශය කතාවේ ලියවී ඇති විෂ අඹ කථාව යට ඇති සත්යය කුමක් විය හැකිද? මෙහි සත්ය කුමක් වුවත් පෙනෙන ඇත්ත වන්නේ මහනාග කුමරුගේ බිසව පිළිබද නිසි තතු වාර්තා නැති වීමය. ඒ අනුව මාගේ අනුමානය ඇය සතර කුල පිවිතුරු නොවූ බවය. එය එසේ වූවා නම් සියළු තතු සදහන් ඉතිහාස පුවතක මහනාග කුමරුගේ බිසවගේ පෙළපත නැතිවිය නොහැකිය. කෙසේ නමුත් මහනාග පුත්ර ගෝඨාභය ඔහු පුත්ර යටාළතිස්සත් ඔහු පුත්ර කාවන්තිස්ස ද ලෙස ගලා යන මෙම ජාන පරපුරෙහි කිසිම ස්තී්ර බිසවක ගැන නිසි ලිඛිත පෙළපතක් නොදැක්වේ. එසේ නම් මේ ඓතිහාසික හෙළ යක් රාජ වංශ ස්තී්ර බීජානුව සමග මුසු වූ සිංහ බීජ පරපුර විය හැකි බව සියුම්ව සිතා බැලූ කළ පෙනේ. කෙසේ ගත් නමුත් කාවන්තිස්ස කුමරු තම දෙවනවර අග බිසව ලෙසට වෙහෙරමහා දේවිය හිමි කර ගැනීමෙන් මාගම් පෙළපත වංශයක හැඩරුව උරුම කර ගත්තේය. මේ අනුව පෙනෙන්නේ මහානාග කුමරුගෙන් පටන් ගත් මේ අතුරු දහරාවේ වංශවත් බිසවක් උරුම කරගත් ප්රථමයා වන්නේ කාවන්තිස්ස කුමරු බවය. මේ දෙපලගේ පුත්ර දුටුගැමුණු විසින් එළාර නසා යළි කිරුළ නගන්නේ සිරිලක දෙවන බල පරපුර හෙවත් දෙවන රාජ වංශය ස්ථාපිත කරමිනි. ඒත් පුදුමය ඔහුටද උභයකුල පිවිතුරු බිසවක් සරණ කරගත නොහැකි වූ සැටිය. පසුව ඔහු පුත්ර සාලියට මාගම් රාජ කිරුළ අහිමිව යාමට මේ පැනය තුඩු දී ඇති බවද පෙනේ. පුදුමය ”මාගම් වංශය” ඇරඹීමද, වැඞී යෑමද අවසාන වීමටද මෙම ස්ති්ර නිමිත්ත නිමිත්තක් වී ඇති පුදුම කථාවයය. සාලිය බලය අතහැර වන වැදුණු විට එම පැනයට මුහුණ දෙන්නේ සද්ධාතිස්ස රජතුමාය. ඒ ඔහු පුත්රයන් අතර නොනිමෙන බල අරගලයක් නිර්මාණය වීමෙන්ය. සැබැවින්ම සද්ධාතිස්ස රජුගේ පුත්රයන් අතර ඇතිවන බල අරගලයේ පාදම වන්නේ පාරීශුද්ධ මව් බිසවගේ උරුමයය. මෙම බල අරගලය නිමාවන්නේ මාගම් වංශය තැනූ දෙමළාට එරෙහි ජාතික රැල්ල රට යළි දෙමළ රාජ කණ්ඩායමකට ගොදුරු වෙමිනි. ඒ අනුව සද්ධාතිස්ස රජුගේ පුත්ර වළගම්බා පලවා පංච ද්රවිඩයන් රට අත්පත් කර ගත්තේය. පසුව පංච ද්රවිඩයන් පලවා වළගම්බා මාගම් වංශයට යළි සේසත උරුමකර දෙනු ලැබීය. එතැන් පටන් අඛණ්ඩව ගලා එන මෙම රාජ වංශය යසලාලක ඝාතනය වීමෙන් කි්ර.ව.හැට හතේදී නිමා වන්නේය.
මාගම් වංශය සිරිලක ස්ථාපිත කළ ප්රධාන බල තාලය දේශපේ්රමයය. ඒ අනුව සිංහ වංශය ස්ථාපිත කළ එක්සේසත් රාජවාදය වෙනුවට ඒකීය රාජවාදය ඔවුහූ අරඹන්නේය. ඒ වගේම මහාවංශයට එරෙහිව වූලවංශය නමින් දේශපාලන දහරාවක් කරලියට ඔසවා තබන්නේ මාගම් වංශයය. අදත් ගලා එන ද්වීපක්ෂ ක්රමය හෙවත් සිරිලක් දිව ද්විත්ව බල දහරාවේ එක් දහරාවකට උපත දෙන්නේ මේ මාගම් වංශයය. ඔවුහූ දේශපේ්රමය සහ ජාතික යුද්ධය ලංකාවේ ජනපි්රය බල තාලය කර දැමුවේය. සැබැවින්ම පණ්ඩුකාභය රජතුමා තැනූ විසිතුරු බහුවිධ එක්සත් වාදය දෙවැනි වී දුටුගැමුණු රජතුමා බිහි කරන ඒකීය රණකාමී ජාතිකවාදය සිරිලක බල තාලයේ තේමා තාලය බවට පත්වන්නේ මාගම් වංශය හි නැගීමත් සමගය. මෙම පෙළපත ඒ අතින් දේශපේ්රමි ජාතිකවාදයට උර දුන් අතර එය නැග එන විට වංශය කෙසේ වෙතත් නායකයන් බිහි කරන දේශපේ්රමී ජාතික වාදය නම් මහා බල තාලය සිරිලකට තැනූ නිර්මාපකයන්ය. මෙම වංශය දුටුගැමුණු, වළගම්බා නමින් මහා රණකාමී ජාතිකවාදීන් දෙපළ තනා ගියේය. ඔහු දෙපළ රුවන්වැලී මහා සෑය සහ අභයගිරිය යන මහ සෑ නංවමින් ඒ ජාතිකවාදය බෞද්ධ උරුමයක් බවට පෙරළා සිංහල ජාතිය, සිංහල බෞද්ධ නමින් ආගමික ජාතිකවාදයක් කළෝය.
මෙළෙස නව මගක් තැනූ මාගම් වංශය දේශපේ්රමින් දෙදෙනෙකු බිහි කර ජාතිකවාදය සිරිලක බිහි කළ සේම චෞරවාදය බිහි කර සිරිලක ප්රථම චෞර පාලකයා වන චෝරනාග බිහි කරගනී. වළගම්බා රජතුමගේ පුත්ර චෝරනාග රජ වී රජ පදවිය තම තම බල ලෞකික සිතැගි වලට භාවිත කළ හැකි මෙවලමක් බවට පත් කර දැමිය. ඔහු ලක්දිවට සොරකමට මුල් වූ රාජ්ය නායක සම්ප්රදායක් තැනීය. මෙළෙස ජාතිකවාදය හා චෞරවාදයබිහි වූ මාගම වංශය මෙම තාල දෙකම සිරිලකින් බැහැරට නොයන සැටි නම් පුදුමය. ඒ අනුව එතැන් පටන් දේශපේ්රමින්, ජාතිකවාදීන්,චෞරවාදීන් විසින් මෙරට බල මුදුන දරන්නේ මෙම මාගම් වංශය හි ස්ථාවර මතය නිසාය.
රටක් ලෙස සිරිලකබාහිර සතුරාට බිලිවීම වලකා තැබූ මාගම් වංශය කීර්තිමත් වන්නේ දේශපේ්රමය නිසාය. අපකීර්තිමත් වන්නේ චෞරවාදය නිසාය. ඒත් මහජන කතාවතේ සහ ඉතිහාස කතාවතේ රසබර කථාවක් බවට මෙම වංශය පත්ව ඇත. ඒ සිංහලේ සරාගීම රාජ චරිතයද, විහිළුතාරම චරිතයද බිහි කරමිනි. ඒ අනුලා රැජිණද, යසලාලක රජුද නිසාය. එළාර මරා බලයට පැමිණි මෙම වංශය නිමාවන්නේ යසලාලක ”සබ” අතින් ඝාතනය වීමෙන්ය.
සුජිත් අක්කරවත්ත